Nữ sinh giành giải viết thư UPU với đề tài môi trường

• Thư gửi người bán xôi giành giải nhất cuộc thi viết thư UPU

Đáp chuyến bay sớm từ Huế ra Hà Nội sáng 25/6, Phương Nhi, học sinh lớp 7/2 trường THCS Duy Tân, háo hức vì lần đầu đặt chân đến thủ đô. Trong bộ đồng phục, cô bé tết tóc hai bên liên tục nở nụ cười, trò chuyện với cô giáo, người thân.

Một tuần trước, khi đang học tiết Ngữ văn tại trường, Nhi được thông báo giành giải nhất quốc gia cuộc thi viết thư UPU lần thứ 49. Vỡ òa vì lần đầu đoạt giải, Phương Nhi nhận được những tràng vỗ tay chúc mừng của cả lớp. Phương Nhi là học sinh thứ hai mang giải thưởng cao nhất cuộc thi viết thư quốc tế UPU quay trở lại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, sau 26 năm.

"Em không nghĩ bức thư của mình lại đoạt giải cao như vậy và không biết dùng từ nào để diễn tả niềm vui này", Nhi nói.

Cô bé sinh năm 2007 cho rằng mình may mắn khi được sinh ra và lớn lên trong gia đình có ý thức bảo vệ môi trường. Dù bố mẹ đều không làm trong lĩnh vực này, Phương Nhi luôn được dặn hạn chế dùng túi nylon, đồ nhựa một lần ít nhất có thể. Bố mẹ thường bảo em thu gom túi nylon sạch, đem đến cho người bán hàng để đựng đồ cho khách. Nhà em cũng dùng bao bì để đựng rác thay cho túi nylon. Mỗi lần đồ rác, Nhi sẽ giúp bố mẹ giặt sạch bao bì để tái sử dụng.

"Ngày nhỏ, bố mẹ dặn sao thì em làm theo vậy. Từ khoảng lớp 5-6, em hiểu dần việc hạn chế dùng đồ nhựa là bảo vệ bản thân và xã hội", Nhi nói. Ngoài việc "chấp hành" những nhiệm vụ của bố mẹ, em hăng hái tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, trong đó có phong trào "Chống rác thải nhựa" của trường và tỉnh phát động.

Cuối tháng 12/2019, giáo viên trường THCS Duy Tân phổ biến thể lệ, đề tài "Em hãy viết thông điệp gửi một người lớn về thế giới chúng ta đang sống" của cuộc thi viết thư quốc tế UPU lần thứ 49 đến từng lớp. Phương Nhi không mất nhiều thời gian suy nghĩ mà nhanh chóng lựa chọn "mệ Sương bán xôi" là nhân vật chính trong bức thư của mình.

Mệ Sương là phụ nữ trạc 50 tuổi, làm nghề bán xôi. Là khách quen của gánh xôi mệ Sương 10 năm nay, khi thấy mệ luôn dùng túi nylon và hộp xốp đựng xôi cho khách, Nhi băn khoăn. Cô bé kể, lúc còn nhỏ, em không chú ý nhiều đến việc này nhưng từ khi được học trên trường về tác hại của nhựa, túi nylon khi tiếp xúc với đồ ăn nóng, "em hiểu mình và các bạn đang bị đầu độc mà không hề hay biết".

Sau khi đắn đo, Phương Nhi cùng mẹ đến gặp mệ Sương thủ thỉ nhỏ to về tác hại của hộp xốp, túi nylon đựng xôi. Lúc đầu, em sợ bị mắng "trứng đòi khôn hơn vịt", nhưng trái lại mệ Sương không khó chịu mà cố gắng thay đổi để bảo vệ môi trường. Nhi còn động viên bạn bè, người quen mang theo hộp đựng xôi để tăng động lực hạn chế dùng hộp xốp cho mệ Sương.

Những sự kiện có thật được Phương Nhi đưa vào bức thư dự thi, giúp những gì em viết ra trở nên sinh động và gần gũi. Trong thư, cô bé giữ nguyên cách xưng hô con - mệ đặc trưng của người Huế. "Em dùng từ ngữ địa phương để bức thư trở nên gần gũi, giản dị nhất có thể vì tin rằng những gì từ trái tim sẽ chạm đến trái tim. Thông qua cách xưng hô, em muốn quảng bá văn hóa và con người Huế đến bạn bè trong nước và quốc tế", Phương Nhi bộc bạch.

Cô bé dành một tháng nghỉ phòng Covid-19 để hoàn thành bức thư, bắt đầu từ tháng 2. Lúc đầu em viết một mạch, nhưng sau đó có nhiều chi tiết chưa ưng ý, phải sửa và nhờ cô giáo dạy Văn góp ý. Vì không đi học trên trường, Nhi thường đạp xe qua nhà cô để cùng bàn luận, chỉnh sửa.

Phương Nhi chia sẻ, phần khó nhất của bức thư là đoạn "mệ" Sương bỏ lá thư tay trong mỗi gói xôi. Đây là đoạn em sáng tạo thêm, băn khoăn làm như nào để "thư lồng thư" tự nhiên nhất có thể, không làm đứt mạch của bức thư chính.

Viết bài và gửi dự thi, Nhi không dám nghĩ mình đoạt giải. Thông qua lá thư cùng nhân vật "mệ Sương bán xôi", em muốn mọi người hạn chế, thay đổi dùng những đồ dùng, chất liệu có hại cho sức khỏe để "cứu bản thân mình và thế giới". Bức thư của em đã được dịch ra tiếng Anh và Pháp, gửi Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU) tại Thụy Sĩ để dự thi quốc tế.

Dù vượt qua gần 600.000 bài dự thi để đạt giải cao nhất, Phương Nhi cho rằng Ngữ văn không phải môn mình học giỏi nhất. "Em có mạch cảm xúc nên cứ viết ra thôi chứ học cũng không giỏi", Nhi khiêm tốn nói. Môn học yêu thích của em là Mỹ thuật, còn môn Văn đem đến cho em sự nhẹ nhàng, thoải mái. Hiện cô bé chưa xác định sẽ theo môn chuyên nào, mong muốn hai năm sau thi đỗ trường THPT Hai Bà Trưng, Thừa Thiên Huế.

Cô Lại Thị Linh, giáo viên Ngữ văn, trường THCS Duy Tân, đã đồng hành cùng Phương Nhi từ những tiết học trên lớp đến cuộc thi viết thư quốc tế UPU. Cô giáo kể, khi được Nhi chia sẻ ý tưởng bức thư và sau khi đọc bản đầu tiên, cô đã nghĩ Nhi có khả năng được giải. "Tuy nhiên, việc em đạt giải nhất thực sự là bất ngờ và là niềm vui lớn với cả cô và trò", cô Linh nói.

Cô giáo đánh giá Phương Nhi có năng khiếu và tố chất học Văn, nhưng hiện em còn nhiều thời gian để cân nhắc lựa chọn lĩnh vực mình sẽ theo đuổi sau này. "Theo hẳn Văn cũng tốt, còn nếu em chỉ coi Văn là một bến đỗ tâm hồn khi mệt mỏi cũng không sao. Quan trọng là Nhi hạnh phúc và được phát triển một cách tự nhiên nhất", cô giáo khẳng định.

Sau khi nhận giải thưởng cao nhất cuộc thi viết thư quốc tế UPU lần thứ 49, Phương Nhi được cô giáo và gia đình thay đổi kế hoạch, cho em ở lại thêm một ngày để tham quan Hà Nội. "Khi quay trở lại Huế, ngoài bằng khen được trao, em sẽ mang theo ký ức hạnh phúc về lần đầu được ra thủ đô và khoảnh khắc vui sướng khi đứng trên sân khẩu nhận giải thưởng này", Nhi nói.

Bức thư đoạt giải nhất của Phan Hoàng Phương Nhi

Thanh Hằng